Iedereen ervaart gedurende zijn leven verlies. Je ontkomt er niet aan. Het hoort bij het leven, hoe pijnlijk en heftig soms ook. Je ouders komen te overlijden, een broer of een zus, of je beste vriendin. Je kind te verliezen is wel één van de meest pijnlijke zaken die een mens kan overkomen. Omdat het voor ons gevoel onnatuurlijk is. Sommigen komen hier zelfs nooit overheen.
Dan is een scheiding enorm pijnlijk en kan aanvoelen als een groot verlies. Het kwijtraken van je baan, laat staan je bedrijf of je huis zijn ook vormen van verlies. Weliswaar in de materiele zin, maar toch een verlies en niet te onderschatten. Verhuizen naar een andere stad of dorp kan veel impact op kinderen hebben, die hun vriendjes en vriendinnetjes moeten missen.
Het verlies van gezondheid en belangrijke lichaamsfuncties brengt veel consequenties met zich mee, en kun je in die zin aanduiden als een verlies. De dag dat je te horen krijgt dat je kanker hebt, of ALS staat heel duidelijk in je hersenen gegrift. Het leven wordt nooit meer als daarvoor.
Al deze vormen van verlies zijn voor de buitenwereld goed aantoonbaar, en geven je het ‘recht’ om te rouwen over datgene of diegene wat niet meer in je leven is. Er zijn ook onzichtbare vormen van verlies. Niet zichtbaar voor de buitenwereld, maar voor de betroffene minstens zo pijnlijk en belastend. Degenen die gemist worden in iemands leven zijn nog in leven. En tegelijkertijd zijn ze er helemaal niet.
Daarom is dit des te schrijnender. Schrijnender omdat deze vorm van verlies diep in iemands systeem verankerd raakt. En schrijnend omdat het zelfs voor de betroffene niet duidelijk is wat er nu eigenlijk aan de hand is. Bovendien doen zich in iemands leven steeds weer situaties voor, waarbij deze onzichtbare pijn wordt aangewakkerd. Hoe jonger iemand hier mee te maken krijgt, hoe dieper deze vorm van verlies zich gaat verankeren. Met alle gevolgen vandien.
Ik zal een paar voorbeelden geven, om het te verduidelijken.
* Een onzichtbaar verlies is wanneer een kind fysiek gezien wel biologische ouders heeft, maar emotioneel gezien de ouders afwezig zijn. Ze zijn niet bij machte zich liefdevol om het kind te bekommeren, vaak door eigen ballast.
* Een onzichtbaar verlies is wanneer één of beide ouders verslaafd zijn. Aan de drank, drugs of één of andere vorm van vermaak. Deze ouders zijn niet bij machte hun kind(eren) volop liefde en vooral veiligheid te geven.
* Een onzichtbaar verlies is wanneer één van beide ouders een zwaar ongeluk krijgt en daardoor hulpbehoevend wordt, geestelijk of fysiek ziek wordt en daardoor veel aandacht behoeft. De aandacht van de ouder kan nooit meer op eenzelfde manier naar het kind gaan. In sommige gevallen moet het kind zelfs voor de ouder zorgen, of gaat zich verantwoordelijk voor de ouder voelen.
*Er is veel strijd tussen de ouders, mogelijk zelfs gepaard gaande met agressie naar elkaar toe, of zelfs naar de kinderen toe. Het is makkelijk voor te stellen dat het gevoel van een warm thuis, veiligheid en geborgenheid nu in het geding komt.
Dit zijn zomaar een paar voorbeelden. Je kunt ze vast aanvullen. Deze vormen van verlies komen vaker voor dan je denkt. En hebben ongelooflijke impact op de kinderen en op hun geestelijke en emotionele ontwikkeling.
Voor een kind is het namelijk wezenlijk om naast voeding en een dak boven het hoofd, liefde te ontvangen, als ook een thuis waar emotionele veiligheid en geborgenheid gewaarborgd zijn. Van daaruit ontwikkelt ieder mens zich tot een persoonlijkheid met een stevig gevoel van eigenwaarde en zelfliefde. Elisabeth Kübler-Ross heeft hierover eens gezegd: ‘Het grootste verdriet dat je ooit kunt ervaren, dat veel groter is dan enig verlies waar iemand ooit over praat, is het verlies over liefde die je nooit hebt ervaren’.
Bij mensen leidt dit op volwassen leeftijd of al eerder tot angsten in het algemeen, maar ook bindings- en verlatingsangst, omdat er grote angst bestaat om zich te hechten aan iemand. Het aangaan van volwassen gezonde relaties wordt erg lastig. Ook blijken deze mensen altijd moeilijkheden te ondervinden om met verdriet en verlies op latere leeftijd om te gaan. Alles wordt weer opnieuw getriggerd. Dit is niet te onderschatten.
Voor de betreffende bestaat er eigenlijk een vorm van trauma wat opgelost dient te worden en als zodanig ga ik hiermee aan de slag. Belangrijk is om een situatie te creeren van veiligheid, liefde en veel aandacht.
Een warme bedding waarin alles mag zijn. Dan pas kan de pijn onder ogen worden gezien, verwerkt en losgelaten worden. Dit klinkt gemakkelijk, maar is een langdurig proces. Echter, het gaat, als bij de client en de behandelaar de intentie er is. Als craniotherapeut leer ik de client ook zelf tools aan, om in zichzelf een bedding van liefde en veiligheid op te bouwen, waarbinnen hij of zij makkelijker bij de pijn kan.
Omdat ik ervaren heb dat de meeste mensen de wil, de mogelijkheid en de capaciteiten in zich hebben, gaat het ook lukken. Het kan soms een enorm lang proces lijken, maar het is absoluut mogelijk.